«مگ» (يك)، «يرگو» (دو)، «يرك» (سه). آنا كليد ريسه چراغ هاي رنگي را فشار مي دهد. توپ هاي نقره يي و طلايي، كفش هاي بابانوئل، فرشته ها، زنگوله ها، كاغذهاي رنگي و پاپيون هاي قرمز آويزان شده به درخت كاج زير نور كم سوي چراغ هاي رنگي خودنمايي مي كنند. بچه ها دست مي زنند و بحث بر سر نامه هاي بابانوئل و كادو هاي كريسمس داغ مي شود. ليليان عروسكي مي خواهد كه بخندد و گريه كند، لارا مانتو و شلوار آبي اش را با دست تكان مي دهد: «من دلم يه لباس خيلي خوشگل مي خواد»، اما پيونيك نيم نگاهي به عروسك بابانوئل زير درخت كاج مي اندازد و با شيطنت مي گويد: «من كه دلم مي خواد زن بابانوئل برام يه جفت كفش صورتي بياره.»
سرلي سه ساله كه به همراه مادرش براي تزيين كلاس خواهرش به مدرسه آمده، به زبان ارمني مي گويد دوست دارد بابانوئل برايش شكلات هاي خوشمزه كادو بياورد و وقتي يك شكلات كادو مي گيرد، به كمك مادرش به فارسي مي گويد: «از شكلات شما متشكرم.»
اما اين فقط مدرسه ابتدايي دخترانه تونيان و محله وحيديه نيست كه حال و هواي سال نو دارد. بيش از 400 سال است كه ارمنياني كه توسط شاه عباس به ايران كوچانده شده اند در چنين روز هايي خود را براي سال نو و كريسمس آماده مي كنند و امسال هم همچون سال هاي گذشته قريب به 120 هزار ارمني ايران با تزيين درخت كاج و نصب حلقه هاي كاج و كاغذهاي رنگي به ديوارهاي منازل شان و مدارس و كلاس هايشان به استقبال سال نو مي روند.
خيابان نجات اللهي (ويلا) يكي ديگر از محله هاي ارمني نشين است كه مهم ترين كليساي ارامنه هم در آن واقع شده است. آيدا كه از همين كليسا خارج مي شود، در حالي كه درگير پوشاندن بيشتر موهاي جوگندمي اش زير شال قهوه يي رنگ است از مراسم سال نو و كريسمس ارامنه در ايران مي گويد: «كارهاي سخت مثل خانه تكاني و خريد هاي سال نو حدود يك ماه پيش از سال نو آغاز مي شود اما همين كه روز اول ژانويه همه خانواده دور هم جمع مي شويم و صداي قهقهه بچه ها در حالي كه كادو هاي زير درخت را باز مي كنند توي خانه مي پيچد به تمام خستگي هاي دنيا مي ارزد.»
آيدا ادامه مي دهد: «اغلب ارمنيان ارتدوكس گريگوري هستند و ما برخلاف ديگر فرقه هاي مسيحيت شش روز پس از ژانويه كريسمس (يعني روز غسل تعميد عيسي مسيح) را جشن مي گيريم و در روز كريسمس هم درست مانند سال نو همه اعضاي خانواده علاوه بر رفتن به كليسا و به جا آوردن مراسم عشاي رباني و باز كردن روزه و خوردن نان متبرك در كليسا، دوباره دور هم جمع مي شويم و با هم شام مخصوص عيد يعني برنج و كوكوسبزي و ماهي مي خوريم.»
با تاكيد بيشتر تكرار مي كند: «شام ماهي مي خوريم، چون ماهي نمادي از عيسي مسيح است و از طرفي خوردن گوشت قرمز در اين روز براي ما حرام است.» به جز شام مخصوص شب عيد از شيريني ها و كيك هاي كريسمس هم نبايد غافل شد. به رغم اينكه امسال قيمت شيريني هاي مخصوص عيد مثل گاتا و كيك هاي كريسمس و... حدود 20 درصد افزايش يافته اما هنوز جاي خود را در سبد خريد سال نو ارامنه به سختي حفظ كرده است. گارميك هارتونيان، مدير يكي از شيريني فروشي هاي ارامنه، با اشاره به كيك هاي شكلاتي كه روي آنها نوشته شده merry Christmas مي گويد: «از حدود 20 روز قبل از ژانويه فروش كيك ها و شيريني هاي عيد آغاز مي شود و ارامنه با خريد اين شيريني ها به استقبال سال نو مي روند.» هارتونيان كه اين روز ها در قنادي سرش خيلي شلوغ است، هنوز فرصت نكرده براي دختر 12 ساله اش «آنا» كادوي كريسمس بخرد اما آنا خيالش راحت است كه هديه اش پيش پدر محفوظ است. آنا به مدرسه فرانسويان مي رود و روز كريسمس و اول ژانويه (روز سال نو) تعطيل است. اما لئو كه در مدرسه مسلمانان درس مي خواند، اگرچه روز عيد تعطيل است ولي روز بعد از عيد بايد امتحان رياضي بدهد.
لئو با بداخلاقي مي گويد: «گاهي فكر مي كنم كاش جايي زندگي مي كردم كه براي سال نو دو هفته تعطيل باشم»، اما بلافاصله لبخندي بر لبش مي نشيند: «ولي خوبي اينجا اينه كه همه چيز به مناسبت سال نو چند برابر گرون نمي شه و من مي تونم هديه هايي رو كه مي خوام بخرم يا لباس هاي سال نو رو با قيمت واقعي بازار تهيه كنم.»
حق با لئو است. در آستانه سال نو ميلادي قيمت اجناسي كه به سال نو ربطي ندارد، به صورت كاذب افزايش پيدا نمي كند اما هر آنچه مستقيم با سال نو مرتبط است، امسال افزايش قيمت داشته، مثلاً درخت كاج كه امسال نسبت به سال گذشته 30 درصد گران تر شده است.
در فروشگاه آقاي تهراني هر چيزي را كه به كريسمس مربوط باشد از كاج مصنوعي گرفته تا عروسك هاي بابانوئل و آدم برفي و كارت پستال هاي كريسمس مي توان پيدا كرد. مي گويد: «ما هر سال كالاهاي كريسمس را مستقيم از چين وارد مي كنيم اما امسال با افزايش قيمت كالاها در بازار مبدا و افزايش قيمت گمركي مواجه شديم و به همين دليل فروش و سود بسيار پاييني داشتيم.»
به گفته تهراني قيمت درخت كاج به نسبت اندازه آن بين 20 تا 300 هزار تومان متغير است و به همين دليل مردم به درخت هاي طبيعي كه بسيار ارزان تر است، رو مي آورند. اما هلن كه معلم است، مي گويد: «درخت كاج حال و هواي خاص خودش را دارد و بوي مطبوعي هم به خانه مي دهد اما درخت هاي مصنوعي به علت قابل شست وشو و تاشو بودن مقرون به صرفه تر هستند.» وي با اشاره به جنبش هاي محيط زيستي كه در سال هاي اخير در سراسر جهان عليه قطع درختان كاج در آستانه ژانويه به راه افتاده است، مي گويد: «سالانه صدها هزار درخت كاج قطع مي شوند و اين ضربه بزرگي به محيط زيست مي زند. بيشتر همسايگان و دوستان من هم ترجيح مي دهند درخت هاي مصنوعي بخرند تا هم هر سال از آن استفاده كنند و هم گامي براي حفاظت از طبيعت بردارند.»
اگرچه اين كاج ها از قرن شانزدهم و از زمان جنبش مارتين لوتر وارد مراسم كريسمس شده است اما به گفته آربي نرسسيان، مسوول روابط عمومي شوراي خليفه گري ارامنه تهران، اين درخت از قديم نماد بركت و جاودانگي در آيين مسيحيت بوده است. نرسسيان مي افزايد: «ستاره بزرگي كه نوك درخت نصب مي شود هم نمادي از نور عيسي مسيح است كه جهان را روشن كرده و در حقيقت اشاره يي است به يافتن محل ولادت عيسي مسيح توسط چهار مجوس به كمك رديابي از ستاره يي منحصر به فرد.»
برخلاف نرسسيان كه تمامي نمادها را به خوبي مي شناسد و با حوصله در مورد هر كدام از آنها با اشاره به چگونگي و فلسفه به وجود آمدن شان توضيح مي دهد، دو جوان ارمني 25 و 26 ساله يي كه در محله مجيديه با آنها حرف مي زنم، كاري به اين نمادها ندارند. اولي مي گويد: «ما هر سال شب ژانويه به مراسم جشني كه در باشگاه آرارات برگزار مي شود، مي رويم و تا نزديك صبح جشن مي گيريم.» دومي مي گويد: «البته كنسرت هاي زيادي هم در باشگاه هاي مختلف برگزار مي شود كه قيمت بليت ورودي آنها گاهي به 200 هزار تومان هم مي رسد.» اولي بلافاصله در ادامه حرف دوستش مي گويد: «دم سال نو يه كار ديگه هم مي كنم، توي حمام همه سرود هاي سال نو رو مي خونم و هميشه هم سر همين موضوع با مادرم دعوا دارم.»
اما ليليان دانش آموز يازده ساله مدرسه تونيان كه از پنج سالگي پيانو كار مي كند برخلاف هم كيش جوانش توي حمام آواز سر نمي دهد بلكه مي خواهد شب ژانويه با پيانو آهنگي براي صلح و دوستي بنوازد چرا كه او خودش را پيرو راستين مسيح مي داند و پيام مسيح براي جهانيان هم چيزي نيست جز صلح و دوستي. شايد همين پيام است كه باعث مي شود شاكه آوديان، معاون مدرسه، آخر گپ دوستانه مان بگويد: «سال نو مسيحيان مخصوص مسيحيان است ولي من اميدوارم اين سال جديد براي خواهران و برادران مسلمانم پر از بركت و شادي باشد.» و شايد همين محبت دو سويه است كه باعث شده حسيني مدير مسلمان مدرسه تونيان، شخصاً هديه هايي براي بچه هاي مدرسه تهيه كند تا در روز تحويل سال 2009 ميلادي، در كنار «كيسه هاي آجيل ژانويه» كه هديه مدرسه به بچه ها است، آنها را به بچه ها بدهد و بگويد: «شنور هاوور نور داري.» ( سال نو مبارك)
لینک این مطلب در روزنامه اعتماد، خدا رحمت کناد.
سرلي سه ساله كه به همراه مادرش براي تزيين كلاس خواهرش به مدرسه آمده، به زبان ارمني مي گويد دوست دارد بابانوئل برايش شكلات هاي خوشمزه كادو بياورد و وقتي يك شكلات كادو مي گيرد، به كمك مادرش به فارسي مي گويد: «از شكلات شما متشكرم.»
اما اين فقط مدرسه ابتدايي دخترانه تونيان و محله وحيديه نيست كه حال و هواي سال نو دارد. بيش از 400 سال است كه ارمنياني كه توسط شاه عباس به ايران كوچانده شده اند در چنين روز هايي خود را براي سال نو و كريسمس آماده مي كنند و امسال هم همچون سال هاي گذشته قريب به 120 هزار ارمني ايران با تزيين درخت كاج و نصب حلقه هاي كاج و كاغذهاي رنگي به ديوارهاي منازل شان و مدارس و كلاس هايشان به استقبال سال نو مي روند.
خيابان نجات اللهي (ويلا) يكي ديگر از محله هاي ارمني نشين است كه مهم ترين كليساي ارامنه هم در آن واقع شده است. آيدا كه از همين كليسا خارج مي شود، در حالي كه درگير پوشاندن بيشتر موهاي جوگندمي اش زير شال قهوه يي رنگ است از مراسم سال نو و كريسمس ارامنه در ايران مي گويد: «كارهاي سخت مثل خانه تكاني و خريد هاي سال نو حدود يك ماه پيش از سال نو آغاز مي شود اما همين كه روز اول ژانويه همه خانواده دور هم جمع مي شويم و صداي قهقهه بچه ها در حالي كه كادو هاي زير درخت را باز مي كنند توي خانه مي پيچد به تمام خستگي هاي دنيا مي ارزد.»
آيدا ادامه مي دهد: «اغلب ارمنيان ارتدوكس گريگوري هستند و ما برخلاف ديگر فرقه هاي مسيحيت شش روز پس از ژانويه كريسمس (يعني روز غسل تعميد عيسي مسيح) را جشن مي گيريم و در روز كريسمس هم درست مانند سال نو همه اعضاي خانواده علاوه بر رفتن به كليسا و به جا آوردن مراسم عشاي رباني و باز كردن روزه و خوردن نان متبرك در كليسا، دوباره دور هم جمع مي شويم و با هم شام مخصوص عيد يعني برنج و كوكوسبزي و ماهي مي خوريم.»
با تاكيد بيشتر تكرار مي كند: «شام ماهي مي خوريم، چون ماهي نمادي از عيسي مسيح است و از طرفي خوردن گوشت قرمز در اين روز براي ما حرام است.» به جز شام مخصوص شب عيد از شيريني ها و كيك هاي كريسمس هم نبايد غافل شد. به رغم اينكه امسال قيمت شيريني هاي مخصوص عيد مثل گاتا و كيك هاي كريسمس و... حدود 20 درصد افزايش يافته اما هنوز جاي خود را در سبد خريد سال نو ارامنه به سختي حفظ كرده است. گارميك هارتونيان، مدير يكي از شيريني فروشي هاي ارامنه، با اشاره به كيك هاي شكلاتي كه روي آنها نوشته شده merry Christmas مي گويد: «از حدود 20 روز قبل از ژانويه فروش كيك ها و شيريني هاي عيد آغاز مي شود و ارامنه با خريد اين شيريني ها به استقبال سال نو مي روند.» هارتونيان كه اين روز ها در قنادي سرش خيلي شلوغ است، هنوز فرصت نكرده براي دختر 12 ساله اش «آنا» كادوي كريسمس بخرد اما آنا خيالش راحت است كه هديه اش پيش پدر محفوظ است. آنا به مدرسه فرانسويان مي رود و روز كريسمس و اول ژانويه (روز سال نو) تعطيل است. اما لئو كه در مدرسه مسلمانان درس مي خواند، اگرچه روز عيد تعطيل است ولي روز بعد از عيد بايد امتحان رياضي بدهد.
لئو با بداخلاقي مي گويد: «گاهي فكر مي كنم كاش جايي زندگي مي كردم كه براي سال نو دو هفته تعطيل باشم»، اما بلافاصله لبخندي بر لبش مي نشيند: «ولي خوبي اينجا اينه كه همه چيز به مناسبت سال نو چند برابر گرون نمي شه و من مي تونم هديه هايي رو كه مي خوام بخرم يا لباس هاي سال نو رو با قيمت واقعي بازار تهيه كنم.»
حق با لئو است. در آستانه سال نو ميلادي قيمت اجناسي كه به سال نو ربطي ندارد، به صورت كاذب افزايش پيدا نمي كند اما هر آنچه مستقيم با سال نو مرتبط است، امسال افزايش قيمت داشته، مثلاً درخت كاج كه امسال نسبت به سال گذشته 30 درصد گران تر شده است.
در فروشگاه آقاي تهراني هر چيزي را كه به كريسمس مربوط باشد از كاج مصنوعي گرفته تا عروسك هاي بابانوئل و آدم برفي و كارت پستال هاي كريسمس مي توان پيدا كرد. مي گويد: «ما هر سال كالاهاي كريسمس را مستقيم از چين وارد مي كنيم اما امسال با افزايش قيمت كالاها در بازار مبدا و افزايش قيمت گمركي مواجه شديم و به همين دليل فروش و سود بسيار پاييني داشتيم.»
به گفته تهراني قيمت درخت كاج به نسبت اندازه آن بين 20 تا 300 هزار تومان متغير است و به همين دليل مردم به درخت هاي طبيعي كه بسيار ارزان تر است، رو مي آورند. اما هلن كه معلم است، مي گويد: «درخت كاج حال و هواي خاص خودش را دارد و بوي مطبوعي هم به خانه مي دهد اما درخت هاي مصنوعي به علت قابل شست وشو و تاشو بودن مقرون به صرفه تر هستند.» وي با اشاره به جنبش هاي محيط زيستي كه در سال هاي اخير در سراسر جهان عليه قطع درختان كاج در آستانه ژانويه به راه افتاده است، مي گويد: «سالانه صدها هزار درخت كاج قطع مي شوند و اين ضربه بزرگي به محيط زيست مي زند. بيشتر همسايگان و دوستان من هم ترجيح مي دهند درخت هاي مصنوعي بخرند تا هم هر سال از آن استفاده كنند و هم گامي براي حفاظت از طبيعت بردارند.»
اگرچه اين كاج ها از قرن شانزدهم و از زمان جنبش مارتين لوتر وارد مراسم كريسمس شده است اما به گفته آربي نرسسيان، مسوول روابط عمومي شوراي خليفه گري ارامنه تهران، اين درخت از قديم نماد بركت و جاودانگي در آيين مسيحيت بوده است. نرسسيان مي افزايد: «ستاره بزرگي كه نوك درخت نصب مي شود هم نمادي از نور عيسي مسيح است كه جهان را روشن كرده و در حقيقت اشاره يي است به يافتن محل ولادت عيسي مسيح توسط چهار مجوس به كمك رديابي از ستاره يي منحصر به فرد.»
برخلاف نرسسيان كه تمامي نمادها را به خوبي مي شناسد و با حوصله در مورد هر كدام از آنها با اشاره به چگونگي و فلسفه به وجود آمدن شان توضيح مي دهد، دو جوان ارمني 25 و 26 ساله يي كه در محله مجيديه با آنها حرف مي زنم، كاري به اين نمادها ندارند. اولي مي گويد: «ما هر سال شب ژانويه به مراسم جشني كه در باشگاه آرارات برگزار مي شود، مي رويم و تا نزديك صبح جشن مي گيريم.» دومي مي گويد: «البته كنسرت هاي زيادي هم در باشگاه هاي مختلف برگزار مي شود كه قيمت بليت ورودي آنها گاهي به 200 هزار تومان هم مي رسد.» اولي بلافاصله در ادامه حرف دوستش مي گويد: «دم سال نو يه كار ديگه هم مي كنم، توي حمام همه سرود هاي سال نو رو مي خونم و هميشه هم سر همين موضوع با مادرم دعوا دارم.»
اما ليليان دانش آموز يازده ساله مدرسه تونيان كه از پنج سالگي پيانو كار مي كند برخلاف هم كيش جوانش توي حمام آواز سر نمي دهد بلكه مي خواهد شب ژانويه با پيانو آهنگي براي صلح و دوستي بنوازد چرا كه او خودش را پيرو راستين مسيح مي داند و پيام مسيح براي جهانيان هم چيزي نيست جز صلح و دوستي. شايد همين پيام است كه باعث مي شود شاكه آوديان، معاون مدرسه، آخر گپ دوستانه مان بگويد: «سال نو مسيحيان مخصوص مسيحيان است ولي من اميدوارم اين سال جديد براي خواهران و برادران مسلمانم پر از بركت و شادي باشد.» و شايد همين محبت دو سويه است كه باعث شده حسيني مدير مسلمان مدرسه تونيان، شخصاً هديه هايي براي بچه هاي مدرسه تهيه كند تا در روز تحويل سال 2009 ميلادي، در كنار «كيسه هاي آجيل ژانويه» كه هديه مدرسه به بچه ها است، آنها را به بچه ها بدهد و بگويد: «شنور هاوور نور داري.» ( سال نو مبارك)
لینک این مطلب در روزنامه اعتماد، خدا رحمت کناد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر